Is dit een mens

Primo Levi

Op 13 november herdenkt Behoud de Begeerte de honderdste verjaardag van Primo Levi. Behoud de Begeerte nodigt tien prominenten en notabelen uit, met het verzoek om passages uit zijn onthutsende boek Is dit een mens voor te lezen: Ludo Abicht, Paul Bekaert, Jean-Marie Dedecker, Simon Gronowski, Kristien Hemmerechts, Brigitte Herremans, Linda Polman, Koenraad Tinel, Dimitri Verhulst en Rudi Vranckx

In 1943 trok Primo Levi als verzetsstrijder de bergen in, maar hij werd al na enkele maanden opgepakt. Als jood werd hij naar Auschwitz gedeporteerd, vanwaar hij in 1945 als een van de weinigen terugkeerde. In januari 2020 zal Auschwitz 75 jaar geleden bevrijd zijn. Twee jaar later schreef Primo Levi Is dit een mens, een van de indrukwekkendste getuigenissen over de jodenvervolging. 

Een eeuw na zijn geboortedag lijkt het meer dan ooit van belang de geschiedenis te herdenken en er een les voor het heden uit te trekken. 

Dat de Holocaust het absolute dieptepunt van de hele wereldgeschiedenis is, en dat daarbij ongeveer 6 miljoen Joden planmatig werden vermoord om geen andere reden dan dat ze Joden waren: daar bestaat niet de minste twijfel over. Het gebeurde, amper een paar generaties geleden, in onze eigenste beschavingszone. 

Weinigen overleefden de  barbarij. De Italiaan Primo Levi was één van de overlevenden. Over zijn gevangenschap in het vernietigingskamp Auschwitz publiceerde hij in 1947 het onthutsende boek Is dit een mens. Pas in 1958 raakte het boek bekend. Het is sindsdien een wereldwijde klassieker.

Alle iconische werken over de Holocaust ten spijt is antisemitisme geen afgesloten hoofdstuk. Sterker nog: er lijkt een nieuwe golf van anti-joods sentiment door Europa te trekken. Aanhoudende grappen over het jodendom, jonge mensen die op Pukkelpop in één adem een klimaatactiviste én alle Joden de dood toewensen; het zijn uitlatingen die worden geklasseerd als smakeloos maar grotendeels onschuldig. Toch krijgt dit alles een wrange nasmaak in het licht van de recente aanslag in de Duitse stad Halle waarbij een terrorist met antisemitische motieven twee mensen de dood in jaagde.