Tussen de lijnen
Toegankelijk, innemend, niet te zwaar op de hand. Het zijn de typische kenmerken van de stationsroman, een literair genre dat in de eerste helft van de vorige eeuw erg populair was. Die toegankelijkheid heeft, logischerwijs, alles te maken met de omstandigheden waarvoor de roman bedoeld is: om onderweg te lezen en even weg te dromen. Naar aanleiding van het Europalia Arts Festival – Trains & Tracks vroeg Behoud de Begeerte aan zes auteurs om het genre nieuw leven in te blazen. En dat aan beide kanten van de taalgrens, met drie Nederlandstalige auteurs en drie Franstalige collega’s. Thomas Gunzig, Caroline Lamarche, Lisette Lombé, Erwin Mortier, Lize Spit en Rob van Essen schreven elk een hedendaags verhaal waarin het station, en bij uitbreiding het reizen, een terugkerend element vormen: als context voor emoties, ontmoetingen, liefde en afscheid. Het resultaat zijn zes gevarieerde teksten die het oorspronkelijke lichtvoetige genre overstijgen en de reizigers én lezers van vandaag zullen bekoren.
De stationsromans, verzameld in een reeks van zes boekjes en telkens voorzien van een vertaling, waren vanaf februari 2022 als bundel voor € 25,- verkrijgbaar in boekhandels in België.
Presentatie Tussen de lijnen/Entre les lignes
27 maart 2022 lazen Lize Spit en Rob van Essen voor uit hun stationsromans op station Antwerpen Centraal, en Valentijn Dhaenens bracht een fragment uit het werk van Erwin Mortier.
Later die dag lazen Thomas Gunzig, Caroline Lamarche en Lisette Lombé voor op Station Luik-Guillemins in Grand Café de la Gare. Daar vond ook een nagesprek met Gunzig, Lamarche, Lombé, Lize Spit en Rob van Essen plaats.
Naar Over de zes romans
Naar Over het project
Thomas Gunzig, Ze bestaan, ik heb ze gezien!
In 'Ze bestaan, ik heb ze gezien!' van Thomas Gunzig besluit een man om zijn jeugdliefde Laura op te zoeken. Hij laat alles achter en neemt de trein richting deze vrouw, met wie hij gedurende drie decennia geen contact had. Tijdens zijn reis laat hij zijn herinneringen de vrije loop en komt de lezer het gruwelijke geheim te weten dat hem dertig jaar geleden met Laura verbond.
Caroline Lamarche, We waren nog niet uitgepraat over de liefde
In We waren nog niet uitgepraat over de liefde van Caroline Lamarche neemt een oudere vrouw te midden van de COVID-pandemie de trein naar nergens in het bijzonder. Ze stapt ‘s ochtends vroeg op met als enige bedoeling tijdens de rit te kunnen lezen in De toverberg van Thomas Mann. Op de trein ontmoet ze een bijzondere jongeman, er ontspint zich tussen beiden een dialoog die twee generaties verbindt.
Lisette Lombé, Liefde, papier en schaar
In de zomer van 2021 vat een moegewerkte verpleegster het plan op om haar medemens een hart onder de riem te steken met geheime boodschappen die ze uitdeelt op de trein. Lisette Lombé schreef met Liefde, papier en schaar een vlammend, kritisch en ritmisch verhaal dat schoonheid inzet als tegengif tegen toenemende polarisatie en pessimisme.
Erwin Mortier, Voorzichtig aan de ijzerenweg
Voorzichtig aan de ijzerenweg van Erwin Mortier is het relaas van een passagier die het landschap van zijn herinneringen zijdelings waarneemt: over de begindagen van een relatie, over Europa na de val van de Berlijnse muur en over de langzame modernisering van Mortiers geboortestreek Oost-Vlaanderen. Een poëtische ode aan de verleden tijd en aan de liefde die voortduurt.
Lize Spit, De terugweg
Terwijl haar beste vriendin Renee op vakantie naar het chique Cannes vertrekt, wordt Billie door haar vader Harry meegetroond op een verschrikkelijke kampeertrip. Een week alleen met haar wereldvreemde en sociaal onhandige vader is het laatste waar Billie zin in heeft. De terugweg is een typisch Lize Spit-verhaal waarin de verhoudingen tussen personages zich ontwikkelen tijdens een reis.
Rob van Essen, Ronin en de betekenis van alles
Ronin en de betekenis van alles is een geheimzinnig verhaal over een hond, een kat, een ‘zangeresje dat een quizje presenteert’ en een journalist aan het einde van zijn carrière. Rob van Essen creëert een universum zoals alleen hij dat kan en werpt en passant op zijn volstrekt onpretentieuze manier een balletje op over thema’s als goed en kwaad en de zin van het leven.
De geschiedenis van de stationsroman gaat terug tot in de negentiende eeuw, toen dampende stoom-locomotieven knarsend en piepend tot stilstand kwamen in nagelnieuwe stations. De opkomst van de stoomtrein en de uitbouw van een uitgebreid spoorwegnet in de tweede helft van de negentiende eeuw, luidde niet alleen een nieuwe periode in voor het personenvervoer, maar ook voor de leescultuur. De trein leek in het begin één groot avontuur, maar voor de meeste reizigers was het nieuwe van de rit er al gauw af. Het landschap schoof te snel voorbij om ernaar te kijken en het denderen van de wielen op de sporen maakte een rustig gesprek onmogelijk.
Boekhandelaars en uitgeverijen voelden de behoefte al snel aan en richtten zich meteen tot dit nieuwe doelpubliek met boekjes die speciaal gemaakt waren voor treinreizigers: de stationsromans. In alles moesten deze nieuwe boekjes tegemoetkomen aan de wensen van de treinreizigers. Ze waren van klein formaat waardoor je ze makkelijk kon meenemen en ze waren erg goedkoop. De korte reistijd vroeg om een lichte, hapklare brok ontspanningsliteratuur, veelal liefdesverhalen. Een kort verhaal ook, dat je in één rit kon uitlezen.
Vandaag vervangt de smartphone grotendeels de stationsroman. Daar willen Europalia en Behoud de Begeerte verandering in brengen. En daarom vroegen we Thomas Gunzig, Caroline Lamarche, Lisette Lombé, Erwin Mortier, Lize Spit en Rob van Essen om een hedendaagse versie van een stationsroman te schrijven.